Sanskrit Application for Sick Leave
पत्र लेखन एक सशक्त माध्यम है अपने विचारों को संप्रेषित करने का, इस post में Sanskrit Application और Sanskrit Application for Sick Leave लिखना सीखेंगे एक Easy format में जो आप कभी नहीं भूल पाएंगे, तो चलिए start करते हैं।
पत्रलेखन क्या है?
पत्रलेखन एक कला है। जिसके माध्यम से सगे-संबंधियों, मित्रों, परिचितों, कार्यालयों और अन्य व्यक्तियों तक अपने विचार प्रकट किए जाते हैं।
Sanskrit application – लिखने के क्रम में कुछ बातों को ध्यान में रखना चाहिए
- ⮞पत्र की भाषा शुद्ध और सरल होनी चाहिए।
- ⮞एक अनुछेद में एक ही बात होनी चाहिए।
- ⮞पत्र में अनावश्यक बातें नहीं होनी चाहिए।
- ⮞पत्र की जो मुख्य बातें हैं, वह सही जगह होना चाहिए।
Sanskrit application kitne prakar ke hote hain?
संस्कृत में पत्र लेखन मुख्य रूप से दो प्रकार के होते हैं -
- औपचारिक पत्र
- अनौपचारिक पत्र
औपचारिक पत्र - ऐसे पत्र उन व्यक्तियों को लिखे जाते हैं, जिनके साथ व्यक्तिगत संबंध नहीं होते हैं । इनमें - प्रार्थना पत्र, आवेदन पत्र, कार्यालयी पत्र, सरकारी पत्र, व्यावसायिक पत्र आदि आते हैं।
अनौपचारिक पत्र - ऐसे पत्र उन व्यक्तियों को लिखे जाते हैं, जिनके साथ आत्मिक (निकटता) संबंध या पारिवारिक संबंध होते हैं। संबंधियों, मित्रों और परिचितों को लिखे जाने वाले पत्र अनौपचारिक पत्र होते हैं। इन पत्रों में अनौपचारिकता के स्थान पर आत्मीयता होती है।
संस्कृत में आवेदन पत्र कैसे लिखें?
Official letter in Sanskrit
➤प्रारूप - 1
सेवायाम्
श्रीमान्............(1)........................
पता.....(2)........
विषयः-..................(3).............................
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् .........................(4).............................. । अस्मात् कारणात् अहं दिनांकात्............................(5)............................. तावत् विद्यालयं आगन्तुं असमर्थः अस्मि ।
अतः श्रीमतः प्रार्थनां अस्ति यत् मह्यं उक्त अवकाशं दत्वा उपकुर्वन्तु / अनुगृहण्तु।
भवतां शिष्यः/शिष्या
नामः - ..(6).....
वर्ग:- ...(7)......
अनुक्रमांकः - .(8)...
श्रीमान्............(1)........................
पता.....(2)........
विषयः-..................(3).............................
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् .........................(4).............................. । अस्मात् कारणात् अहं दिनांकात्............................(5)............................. तावत् विद्यालयं आगन्तुं असमर्थः अस्मि ।
अतः श्रीमतः प्रार्थनां अस्ति यत् मह्यं उक्त अवकाशं दत्वा उपकुर्वन्तु / अनुगृहण्तु।
भवतां शिष्यः/शिष्या
नामः - ..(6).....
वर्ग:- ...(7)......
अनुक्रमांकः - .(8)...
उपरोक्त खाली स्थान में निम्नाकित शब्दों को क्रम के अनुसार लिखे, पत्र पूर्ण हो जायेगा:
- क्रमांक 1 में - कार्यालय के प्रधान का पद नाम, यथा:- प्रधानाचार्यः / प्रधानाध्यापकः
- क्रमांक 2 में - कार्यालय का पता, जैसे:- उत्क्रमित उच्च विद्यालय विरहुतः
- क्रमांक 3 में - छुट्टी लेने का विषय, यथा:- विद्यालय-शुल्काय क्षमा पत्रम् / याचना पत्रं / अवकाशार्थं प्रार्थना पत्रम् इत्यादि।
- क्रमांक 4 में - पत्र विषय, यथा:- मम भ्रातः विवाहः भविष्यति / अहं अतिज्वरेण पीड़ित: अस्मि / मम जन्मदिवस उत्सवः स्वः भविष्यति / अहं उदर्वेदनया पीड़ित: अस्मि इत्यादि।
- क्रमांक 5 में - अवकाश की तिथि, यथा – 10-10-2023 – 12-10-2023
- क्रमांक 6 में - अपना नाम, यथा:- महेश कुमार रामः / गीता कुमारी
- क्रमांक 7 में - वर्ग का नाम, यथा:- दशम्
- क्रमांक 8 में - विद्यार्थी का रौल नम्बर, यथा:- 2
सेवायाम्
श्रीमान् प्रधानाचार्य महोदयः
उत्क्रमित उच्च विद्यालय, विहुतः (बोधगया)
विषयः - अवकाशार्थं प्रार्थना पत्रम्
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम भ्रातः विवाहः भविष्यति। अस्मात् कारणात् अहम् दिनांकात् 10-10-2023 – 12-10-2023 तावत् विद्यालयं आगन्तुम् असमर्थः अस्मि।
अतः श्रीमतः प्रार्थनां अस्ति यत् मह्यम् उक्त अवकाशं दत्वा उपकुर्वन्तु / अनुगृहण्तु।
भवताम् शिष्यः/शिष्या
नामः - महेश:
वर्ग:- दशम्
श्रीमान् प्रधानाचार्य महोदयः
उत्क्रमित उच्च विद्यालय, विहुतः (बोधगया)
विषयः - अवकाशार्थं प्रार्थना पत्रम्
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम भ्रातः विवाहः भविष्यति। अस्मात् कारणात् अहम् दिनांकात् 10-10-2023 – 12-10-2023 तावत् विद्यालयं आगन्तुम् असमर्थः अस्मि।
अतः श्रीमतः प्रार्थनां अस्ति यत् मह्यम् उक्त अवकाशं दत्वा उपकुर्वन्तु / अनुगृहण्तु।
भवताम् शिष्यः/शिष्या
नामः - महेश:
वर्ग:- दशम्
अनुक्रमांकः – 2
Official letter in Sanskrit
➤प्रारूप -2
सेवायाम्
श्रीमान..................(1)..........................
पता...........(2)...............
विषयः-.................(3)..........................
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम पिता एकः निर्धनः .......................(4)...........................अस्ति। तस्य मासिक आयः अति न्यूनः अस्ति। च मम परिवारे पञचा सदस्याः सन्ति। येषां भरणोपोषणं एव कष्टेन भवति। अस्मात् कारणात् विद्यालयस्य...............(5)............प्रदानं अति कठिनं अस्ति।
अतः श्रीमतः प्रार्थना अस्ति यत् मम विद्यालयस्य......(6)..... क्षमा कुर्वन्तु।
भवतां शिष्यः / शिष्या
नाम: - ...(7)...
वर्ग:- ...(8)...
श्रीमान..................(1)..........................
पता...........(2)...............
विषयः-.................(3)..........................
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम पिता एकः निर्धनः .......................(4)...........................अस्ति। तस्य मासिक आयः अति न्यूनः अस्ति। च मम परिवारे पञचा सदस्याः सन्ति। येषां भरणोपोषणं एव कष्टेन भवति। अस्मात् कारणात् विद्यालयस्य...............(5)............प्रदानं अति कठिनं अस्ति।
अतः श्रीमतः प्रार्थना अस्ति यत् मम विद्यालयस्य......(6)..... क्षमा कुर्वन्तु।
भवतां शिष्यः / शिष्या
नाम: - ...(7)...
वर्ग:- ...(8)...
अनुक्रमांकः - .(9).
उपरोक्त खाली स्थान में निम्नांकित शब्दों को लिखे, पत्र पूर्ण हो जायेगा –
- क्रमांक 1 में - कार्यालय के प्रधान का पद नाम, यथा:- प्रधानाचार्यः / प्रधानाध्यापकः
- क्रमांक 2 में - कार्यालय का पता, जैसे:- उत्क्रमित उच्च विद्यालय विरहुतः
- क्रमांक 3 में - छुट्टी लेने का विषय, यथा:- विद्यालय-शुल्काय क्षमा पत्रम् / याचना पत्रं।
- क्रमांक 4 में - पत्र विषय, यथा:- कृषकः / शिक्षकः / मजदूर: / वाहन चालकः / कर्मचारी आदि।
- क्रमांक 5 में - शुल्कं
- क्रमांक 6 में - शुल्कं
- क्रमांक 7 में - विद्यार्थी का नाम, यथा:- महेश कुमार रामः / राधा कुमारी
- क्रमांक 8 में - वर्ग का नाम, यथा:- दशम्
- क्रमांक 9 में - विद्यार्थी का रौल नम्बर, यथा:- 2
सेवायाम्
श्रीमान् प्रधानाचार्य महोदयः
उत्क्रमित उच्च विद्यालय, विरहुतः (बोधगया)
विषयः- विद्यालय-शुल्काय याचना पत्रम्
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम पिता एकः निर्धनः किसानः अस्ति। तस्य मासिक आयः अति न्यूनः अस्ति। च मम परिवारे पञ्च सदस्याः सन्ति। येषां भरणपोषणं एव कष्टेन भवति। अस्मात् कारणात् विद्यालयस्य शुल्कं प्रदानं अति कठिनं अस्ति।
अतः श्रीमतः प्रार्थना अस्ति यत् मम विद्यालयस्य शुल्कादि क्षमा कुर्वन्तु।
भवतां शिष्यः / शिष्या
नामः – रामः
श्रीमान् प्रधानाचार्य महोदयः
उत्क्रमित उच्च विद्यालय, विरहुतः (बोधगया)
विषयः- विद्यालय-शुल्काय याचना पत्रम्
महाशयः,
सविनयं निवेदनं अस्ति यत् मम पिता एकः निर्धनः किसानः अस्ति। तस्य मासिक आयः अति न्यूनः अस्ति। च मम परिवारे पञ्च सदस्याः सन्ति। येषां भरणपोषणं एव कष्टेन भवति। अस्मात् कारणात् विद्यालयस्य शुल्कं प्रदानं अति कठिनं अस्ति।
अतः श्रीमतः प्रार्थना अस्ति यत् मम विद्यालयस्य शुल्कादि क्षमा कुर्वन्तु।
भवतां शिष्यः / शिष्या
नामः – रामः
वर्ग:- दशम्
अनुक्रमांकः – 2
अनुक्रमांकः – 2
Non-Official letter
➤प्रारूप -1
परमपूज्य / पूज्यनीया......(1)...... स्थानः ..(3)
चरणेषु.......(2)......... दिनांकः .(4).
अत्र कुशलं तत्रास्तु। अस्मिन पत्रेण कथनीयं अस्ति यत् अहं अध्ययनेन मनोयोगेन लीनः अस्मि। च अहं आशां करोमि यत् अस्मिन् वर्षे परीक्षायां सर्व प्रथम क्रमांके उत्तीर्ण: भविष्यति।
अतः ...............(5).............प्रेषयतु। मातृचरणयोः मम प्रणाम:। श्रेष्ठेभ्योः नमः कनिष्ठेभ्योः स्नेहः।
भवतां पुत्रः / पुत्री
नाम:- .......(6).......
चरणेषु.......(2)......... दिनांकः .(4).
अत्र कुशलं तत्रास्तु। अस्मिन पत्रेण कथनीयं अस्ति यत् अहं अध्ययनेन मनोयोगेन लीनः अस्मि। च अहं आशां करोमि यत् अस्मिन् वर्षे परीक्षायां सर्व प्रथम क्रमांके उत्तीर्ण: भविष्यति।
अतः ...............(5).............प्रेषयतु। मातृचरणयोः मम प्रणाम:। श्रेष्ठेभ्योः नमः कनिष्ठेभ्योः स्नेहः।
भवतां पुत्रः / पुत्री
नाम:- .......(6).......
उपरोक्त खाली स्थान में निम्नांकित शब्दों को लिखे, पत्र पूर्ण हो जायेगा –
- क्रमांक 1 में - संबंधी का संबंध, यथा:- पिताश्री: / माताश्री: / पिताजीवः / भ्रातः इत्यादि।
- क्रमांक 2 में - प्रणामः / चरणस्पर्शः
- क्रमांक 3 में - स्थान का नाम, यथा:- गया / पटना
- क्रमांक 4 में - पत्र की तिथि, यथा:- 10-10-2023
- क्रमांक 5 में - पत्र विषय, यथा:- पुस्तकादिव्ययस्य कृते धनं
- क्रमांक 6 में - अपना नाम, यथा:- महेश कुमार रामः / श्यामा कुमारी
परमपूज्य पिताश्री:
चरणेषु प्रणामः
अत्र कुशलं तत्रास्तु। अस्मिन पत्रेण कथनीयं अस्ति यत् अहं अध्ययनेन मनोयोगेन लीनः अस्मि। च अहं आशां करोमि यत् अस्मिन् वर्षे परीक्षायां सर्व प्रथम क्रमांके उत्तीर्ण: भविष्यति।
अतः पुस्तकादिव्ययस्य कृते धनं संप्रेषयतु। च मातृचरणयोः मम प्रणामः। श्रेष्ठेभ्योः प्रणामः कनिष्ठेभ्योः स्नेहः।
भवताम् पुत्रः/पुत्री
नामः- महेश:
चरणेषु प्रणामः
अत्र कुशलं तत्रास्तु। अस्मिन पत्रेण कथनीयं अस्ति यत् अहं अध्ययनेन मनोयोगेन लीनः अस्मि। च अहं आशां करोमि यत् अस्मिन् वर्षे परीक्षायां सर्व प्रथम क्रमांके उत्तीर्ण: भविष्यति।
अतः पुस्तकादिव्ययस्य कृते धनं संप्रेषयतु। च मातृचरणयोः मम प्रणामः। श्रेष्ठेभ्योः प्रणामः कनिष्ठेभ्योः स्नेहः।
भवताम् पुत्रः/पुत्री
नामः- महेश:
Non-Official letter in Sanskrit
➤प्रारूप - 2
प्रिय मित्र.......(1).......... स्थान-..(3).
सप्रेम....(2)...... दिनांक-.(4).
अत्र कुशलं तत्रास्तु। तव पत्रं मया प्राप्तं कुशलतां ज्ञात्वा प्रसन्नता जाता। विशेषरूपेण अनुरोधं अस्ति यत् ........................(5).........................। अस्मिन् अवसरे भवान्.......(6)........ दिवस पूर्वमेव आगत्य अस्य कार्यक्रमस्य शोभां वर्धस्व।
भवतः मित्रम्
नाम: ..(7)..
सप्रेम....(2)...... दिनांक-.(4).
अत्र कुशलं तत्रास्तु। तव पत्रं मया प्राप्तं कुशलतां ज्ञात्वा प्रसन्नता जाता। विशेषरूपेण अनुरोधं अस्ति यत् ........................(5).........................। अस्मिन् अवसरे भवान्.......(6)........ दिवस पूर्वमेव आगत्य अस्य कार्यक्रमस्य शोभां वर्धस्व।
भवतः मित्रम्
नाम: ..(7)..
उपरोक्त खाली स्थान में निम्नांकित शब्दों को लिखे, पत्र पूर्ण हो जायेगा –
- क्रमांक 1 में - संबंधी का नाम, यथा:- रमेश कुमारः / दीपकः
- क्रमांक 2 में - संबोधन शब्द, यथा:- नमस्ते / नमः / नमस्कारः / नमोनमः
- क्रमांक 3 में - स्थान का नाम, यथा:- गया
- क्रमांक 4 में - पत्र की तिथि, यथा:- 10-10-2023
- क्रमांक 5 में - पत्र विषय, यथा:- मम जन्मदिवस उत्सवः स्वः भविष्यति / मम भागिन्या विवाहः अग्रे मासे भविष्यति / अप्रैल मासे मम विद्यालयस्य वार्षिकोत्सवः भविष्यति, इत्यादि।
- क्रमांक 6 में - दिवस संख्या, यथा:- पञ्च / दश
- क्रमांक 7 में - अपना नाम, यथा:- महेश कुमार रामः / श्यामः
प्रिय मित्र – रामः गया
सप्रेम नमस्ते! 10/10/2023
अत्र कुशलं तत्रास्तु। तव पत्रं मया प्राप्तम् कुशलतां ज्ञात्वा प्रसन्नता जाता। विशेषरूपेण अनुरोधं अस्ति यत् मम भागिन्या विवाहः अग्रे मासे भविष्यति। अस्मिन् अवसरे भवान् पञ्च दिवसः पूर्वमेव आगत्य अस्य कार्यक्रमस्य शोभां वर्धस्व।
भवतः मित्रम्
प्रियांशु:
सप्रेम नमस्ते! 10/10/2023
अत्र कुशलं तत्रास्तु। तव पत्रं मया प्राप्तम् कुशलतां ज्ञात्वा प्रसन्नता जाता। विशेषरूपेण अनुरोधं अस्ति यत् मम भागिन्या विवाहः अग्रे मासे भविष्यति। अस्मिन् अवसरे भवान् पञ्च दिवसः पूर्वमेव आगत्य अस्य कार्यक्रमस्य शोभां वर्धस्व।
भवतः मित्रम्
प्रियांशु:
conclusion
उम्मीद करता हूँ कि sanskrit Application आपको अच्छी तरह से समझ में आ गया होगा। एक बार पुनः अनुरोध करूँगा की Sanskrit Application for Sick Leave का जो format है, उसको याद कर लीजिए। आपको परीक्षा में Sanskrit Application लिखने में कोई दिक्कत नहीं होगी। इस post को अपने friends circle में जरुर share कीजियेगा। धन्यवाद!
Comments
Post a Comment